Czasem zdarza się, że mamy problemy z podjęciem decyzji. Obiegowa opinia głosi, że problem ten częściej dotyka kobiet, ale z własnego doświadczenia wiem, że i mężczyznom nie jest on obcy.
Zdarzają się nam problemy, w których jest kilka możliwych rozwiązań i nie wiadomo które wybrać. Są też takie, gdy każda droga wydaje się niewystarczająco bezpieczna i boimy się podjąć ryzyko. Gdy brakuje nam pewności czy podejmujemy dobrą decyzję, warto spojrzeć na problem z innego, być może nietypowego dla nas punktu widzenia.
Kapelusze De Bono
Metodę rozstrzygania dylematów przez patrzenie na sprawę pod innym kątem zaproponował Edward De Bono. Prześledził on różne możliwe podejścia do rozwiązywania problemów i wyłonił 6 najbardziej typowych i najbardziej od siebie różnych. Każdemu z tych podejść przyporządkował jeden kapelusz w odpowiednim kolorze: białym, czarnym, czerwonym, żółtym, zielonym i niebieskim.
Co trzeba zrobić aby skorzystać z tej metody?
Nałożyć odpowiedni kapelusz i wcielić się w rolę osoby, która myśli zgodnie z nim. Jeśli więc chcesz spojrzeć na daną sytuację inaczej. Zakładaj kapelusz i analizuj.
Kapelusz biały: opiera się na faktach, danych i statystykach. Jego myślenie jest obiektywne, nie opiera się na emocjach a wszystkie dane stara się przedstawić rzetelnie i racjonalnie.
Kapelusz czarny: to logiczny pesymista. Stara się znaleźć wszystkie możliwe sytuacje w których plan się nie powiedzie. Nie opiera się na emocjach ale ma ostrzegać przed zagrożeniami, wadami i niedociągnięciami.
Kapelusz czerwony: to jedyny kapelusz, który kieruje się emocjami. Jego opinie mogą być subiektywne, nacechowane wrażeniami, intuicją i przeczuciem.
Kapelusz żółty: to przeciwieństwo kapelusza czarnego. Jest logicznym optymistą. Wskazuje na pozytywne aspekty sprawy. Wskazuje na korzyści, wierzy w sukces, szuka tego co może świadczyć o powodzeniu.
Kapelusz zielony: jest pełen pomysłów, szuka nowych rozwiązań. Jego domeną jest kreatywność. Nie drąży starych rozwiązań, stara się zaproponować nowe drogi bez względu na to czy trzymają się one reguł i zasad postępowania.
Kapelusz niebieski: to dozorca i obserwator. Stara się kontrolować proces myślenia. Podsumowuje, wyznacza granice, wskazuje który kapelusz należy założyć w następnej kolejności.
Indywidualne podejmowanie decyji
Z metody tej można korzystać indywidualnie, zakładając w wyobraźni na głowę po kolei wszystkie kapelusze i spisując wnioski. Dzięki temu zyskujesz szersze spojrzenie na dane zagadnienie. Dlaczego to jest takie ważne? Ano dlatego, że każdy z nas myśli w pewien specyficzny sposób. Jedni skupiają się na danych, inni na emocjach. Dlatego jeśli chcesz poszerzyć spojrzenie na jakąś sprawę dzięki tej metodzie zobaczysz więcej. Jest ona także pomocna w sytuacji kiedy musisz decyzję podjąć sam.
Podejmowanie decyzji w grupie
Można też wykorzystać ją do pracy grupowej. Jej zaletą jest to, że każda pojawiająca się krytyka nie trafia bezpośrednio do konkretnej osoby, bo każdy zakładając kapelusz przyjmuje pewną rolę i staje się aktorem. Inaczej mówiąc łatwiej jest zaakceptować, że ktoś znalazł błędy w naszym pomyśle jeśli wcielamy się rolę. W ten sposób łatwiej jest obiektywnie spojrzeć na sprawę i przeanalizować wszystkie najważniejsze punkty widzenia. Warto spróbować z niej skorzystać gdy wahamy się pomiędzy kilkoma rozwiązaniami lub nie potrafimy oszacować ryzyka.
Kapelusze, to jest jedna z metod kreatywnych, którą wykorzystuje się przy projektowaniu usług czy rozwiązań, ale także jest niezwykle skuteczna do zwykłego podejmowania decyzji.