Myśląc o mowie ciała, mamy na myśli gesty, mimikę, wyrazistość , wzrok, ale również ruchy ciała i jego położenie w przestrzeni.

Doskonale znana jest już rola zachowań pozawerbalnych w komunikacji społecznej. Umożliwia ona poznanie pewnych aspektów uczuć drugiej osoby, jej intencji i osobowości. I choć sygnały wysyłane przez ciało są często nieświadome, to są zakodowane przez społeczeństwo. Właśnie dlatego warto wiedzieć, co dzieje się z naszym ciałem i jakie informacje może przekazywać dla partnerów naszych rozmów.

Zauważono, że zachowania niewerbalne pomagają w aktualizacji wyobrażenia, jakie chce przekazać nadawca. Jednak dla osiągnięcia pełnego sukcesu potrzebna jest pewność, że odbiorca odczyta komunikat zgodnie z naszym zamierzeniem. Aby zmniejszyć ryzyko nieporozumienia i podtrzymać swój profesjonalizm, warto mieć świadomość własnego ciała i, w miarę możliwości, unikać takich zachowań, które będą utrudniały budowanie autorytetu.

Mimika twarzy 

Nikt nie zaprzeczy, że mimika twarzy jest istotnym obszarem do komunikowania się. Przy jej pomocy możemy pokazywać nasze reakcje emocjonalne, bieżące komentarze na temat poruszanej kwestii oraz postawy wobec innych ludzi. Badania psychologów wskazują na interesujące wnioski. Istnieje sześć głównych rodzajów mimiki, które odpowiadają poszczególnym emocjom (szczęścia, zdziwienia, strachu, smutku, gniewu, wstrętu/pogardy), ale przede wszystkim wyrazy mimiczne są sygnałami społecznymi. Kraut i Johnson przeprowadzili badania na ludziach grających w kręgle. Bez względu na to, czy rzut był trafny czy nie, ludzie uśmiechali się dopiero wtedy, kiedy napotykali wzrok drugiego człowieka. Nie można więc pominąć faktu, że choć mimika twarzy odzwierciedla prawdziwe emocje, to może posłużyć do przekazywania częściowo zamierzonych sygnałów społecznych – także intencjonalnych stanów emocjonalnych.

Wzrok

Kontakt wzrokowy jest podstawową formą komunikowania się pozawerbalnego. Jego skuteczność obserwuje się już u noworodków. W wieku trzech bądź czterech tygodni pojawia się pierwszy kontakt wzrokowy z matką, który później, w fazie rozwoju, bezpośrednio wpłynie na kształtowanie się więzi między nimi. Spoglądanie jest również informacją o sympatii bądź antypatii do kogoś. Uczestnicy interakcji z łatwością mogą określić, kiedy inni na nich patrzą. Obok samego kontaktu wzrokowego równie istotne są inne aspekty tej formy komunikacji. Ekspresywność oczu przejawia się także w

  • ilości mrugnięć
  • otwarciu oczu (szeroko otwarte bądź przymrużone)
  • zmiana wielkości źrenic
  • ekspresja mimiczna oczy (np. „morderczy wzrok”, „kocie oczy”)

Głos 

Głos to narzędzie, które odgrywa szczególnie ważną rolę w komunikacji. Przy jego pomocy nawiązujemy relacje oraz przekazujemy informacje o swoich stanach emocjonalnych, postawach oraz cechach osobowości. Według niektórych psychologów głos jest narzędziem „dziurawym”. Oznacza to, że,  w przeciwieństwie do mimiki twarzy, jest buforem, przez który mogą ujawniać się prawdziwe, często skrywane emocje. Przeżywane uczucia mogą być wyrażane poprzez wyraz twarzy, ale niekiedy doskonała świadomość naszego ciała pozwala ukryć prawdziwe emocje. Głos zaś może nas poinformować o reakcji emocjonalnej człowieka, ponieważ jego słabsza kontrola i gorsza umiejętność władania nim powoduje, że uczucia są często ujawniane nieświadomie. Jest to widoczne, kiedy mamy przed sobą osobę uśmiechniętą i zrelaksowaną, a jej głos drży i jest niepewny. Może to być wynikiem skrywanego napięcia emocjonalnego.

Gesty

Mówiąc o komunikacji musimy koniecznie wspomnieć o gestach, które doskonale uzupełniają naszą mowę. Dzięki nim człowiek może wskazywać ludzi i przedmioty, ilustrować ruch, kształty czy rozmiary. I z pewnością gesty zrobią to z większą dokładnością niż słowa. Stąd tak ważna jest świadomość gestów, ponieważ odgrywają one olbrzymią rolę w komunikacji.

Obok gestów, które współuczestniczą z mową, mamy również takie znaki, które mają umowne znaczenie. Przykładem jest oczywiście znak auto-stop, ale również kiwający palec, który może informować o zdenerwowaniu i naganie. Istnieją przypadki, kiedy mowa jest niewystarczająca bądź kiedy otoczenie uniemożliwia komunikację. Wtedy język gestów odgrywa najważniejszą rolę. To on daje możliwość komunikacji i przekazywania informacji. Należy więc pamiętać, że oprócz głosu, równie skuteczny w komunikacji jest ruch naszego ciała. W chwili, gdy gesty będą dostosowane do sytuacji komunikacyjnej i będą współoddziaływały z mową umocnimy naszą pozycję oraz wzrośnie wiarygodność przekazywanych informacji.

Postawa

Bez wątpienia mimika twarzy, głos oraz gesty są istotne w relacjach interpersonalnych. Często decydują o skuteczności naszych rozmów. Równie istotna jest nasza postawa ciała. Pozycja, w jakiej się znajdujemy, wyraża nasz stosunek do drugiego człowieka. Ten, który domaga się szacunku często staje wyprostowany, z wypiętą piersią oraz z rękoma na biodrach, zaś osoba, która ma już ustaloną pozycję pod względem władzy częściej czuje się rozluźniona i zrelaksowana. Obraz takiej osoby będzie decydował o naszym nastawieniu do niej. Zauważono, że również pozytywne emocje względem drugiej osoby są okazywane przez ułożenie naszego ciała. Jeżeli dwie osoby dobrze czują się ze sobą, to mogą one przyjmować podobne, wręcz lustrzane pozycje. Wszystkie te informacje są cenne i można je wykorzystywać podczas nawiązywania nowych znajomości zawodowych i prywatnych.

Wygląd

Podstawową funkcję, jaką pełni nasz ubiór, to okrycie i ogrzanie naszego ciała. Jednak należy pamiętać, że to jak się ubieramy wpływa na autoprezentację. Jak pisał Calr Riuz Zafon „Szata nie zdobi człowieka, ale swoje robi”, dlatego warto na chwilę zatrzymać się przy tym temacie. Wyobraźmy sobie, że w kancelarii prawniczej spotykamy się z naszym obrońcą. W pierwszym kontakcie ocenimy jego wygląd, zachowanie i sposób mówienia, a dopiero później będziemy mogli zweryfikować jego umiejętność i skuteczność. Jeśli będzie on ubrany nieschludnie, to będziemy mieli do niego mniejsze zaufanie, co w konsekwencji spowoduje, że nie zdecydujemy się na jego usługi. Dlatego tak istotne jest, by pamiętać, że nasz wygląd zewnętrzny wpływa na nasze funkcjonowanie w życiu prywatnym i zawodowym.